Geneza
Pierwowzór kolejki ogrodowej TT
Do zbudowania modułowej makiety TT, którą będzie można wystawić na świeżym powietrzu w ogrodzie zainspirowały mnie filmy zamieszczone na YouTube.
Po obejrzeniu tego filmu najpierw narodził się pomysł aby zbudować makietę, z którą będzie można wyjść na zieloną trawkę, a potem obejrzałem kilka filmów innego użytkownika, z których podpatrzyłem jak można by je zbudować.
Pierwsze próbne jazdy na świeżym powietrzu odbyły się na owalu torów rozłożonym bezpośrednio na trawie. Do testu użyłem czteroosiowej lokomotywy spalinowej ER20 „Herkules” produkcji Kuehn wraz z trzema czteroosiowymi wagonami plandekowymi produkcji Tillig. Próby wypadły pomyślnie i zmotywowały do budowy modułów kolejki ogrodowej.
Budowa
Moduły kolejki ogrodowej
Pomysł widziany na filmach nieco zmodyfikowałem na moje potrzeby, wprowadzając mniejsze i bardziej znormalizowane moduły, dzięki czemu makietę można zestawić na kilka różnych sposobów.
Moduły wykonane są z płyty MDF. Moduły proste mają długość 664 mm, czyli czterech odcinków prostych (G1) o długości 166 mm każdy. Szerokość modułu dwutorowego to 129 mm. Między osiami torów jest 43 mm, tyle samo jest od osi każdego toru do brzegu modułu. Analogicznie jest z modułami stacyjnymi, czterotorowymi, które mają szerokość 5 x 43 mm, czyli 215 mm. Tory mocowane są do płyty za pomocą małych gwoździ.
Sposób łączenia modułów makiety
W każdym module po obu stronach, na froncie, wywiercone są dwa otwory o średnicy 10 mm na głębokość ok 45 mm. Do otworów wsunięte i przyklejone są aluminiowe tuleje. Moduły łączone są za pomocą gwintowanych trzpieni o długości ok 86 mm, które wsuwane są w aluminiowe tulejki. Otwory w przyległych modułach muszą być tak spasowane, aby tory na dosuniętych modułach pasowały do siebie. Jeśli powstaną niedokładności, to z pewnością będzie to powodowało wykolejanie taboru na złączach, a w najlepszym przypadku ich rozczepianie.
Klamry spinające moduły makiety
Po wsunięciu trzpieni do otworów, aby uniknąć rozsuwania się modułów, te dodatkowo spinane są klamrami do blatów, dzięki czemu całość konstrukcji nabiera sztywności. Każda para modułów spięta jest dwiema klamrami. Klamry są tak dokręcone do modułów, że można złączyć ze sobą dowolną parę modułów. Moduły pomalowałem farbą do drewna. W miejscu gdzie ułożone są tory zastosowałem kolor brązowy, natomiast reszta pomalowana została w kolorze zielonym tak aby pasował odcieniem do zieleni trawy.
Złącze elektryczne między modułami
Do modułów można podłączyć zasilanie zarówno cyfrowe (DCC), jak i analogowe. Na każdym module, na obu końcach znajdują się wielowtykowe złącza. Złącza wykonałem z elektrycznych listew stykowych oraz metalowej części złącz banankowych. Ze złącza banankowego wykręcałem i odrzucałem niepotrzebną część z tworzywa i dolutowywałem przewód elektryczny. Następnie przewód i nagwintowaną część styku banankowego przetykałem przez styk listwy i dokręcałem śrubkami tak aby wystawała jedynie końcówka styku banankowego.
Magistrala elektryczna pod modułem
Pod modułami poprowadzona jest magistrala elektryczna. Na potrzeby uruchomienia makiety wystarczy para przewodów poprowadzona wzdłuż całej makiety. Dwa (czerwone) przewody służą do dostarczenia zasilania do modułów. Z uwagi na plany rozwojowe, poza magistralą zasilającą, poprowadziłem drugą magistralę (przewody zielone), do której będzie można podłączyć napędy rozjazdów czy semaforów kształtowych, albo modułów sterowania DCC.
Złącze zasilania oraz sterowania
W modułach stacyjnych i bocznicowych wykonałem odcinki izolowane, dzięki którym pociągi będą mogły zatrzymywać się automatycznie. Odcinki izolowane są wykonane również w jednym z modułów szlakowych – mogą one działać jako dodatkowe odcinki odstępowe i pozwolą na sterowanie jeszcze większą ilością pociągów. Obecnie jednak odcinki te są zmostkowane. W sumie na makiecie znajduje się 9 odcinków izolowanych: 4 w torach stacyjnych, 3 w torach bocznicowych oraz 2 w torach szlakowych. Do sterowania odcinkami izolowanymi torów stacyjnych i bocznic będę używał pulpitu sterującego, który będzie łączony z modułami za pomocą standardowego wtyku 25-cio pinowego.
Gotowy moduł kolejki ogrodowej TT
Na ten moment wykonałem 17 modułów kolejki ogrodowej:
- 4 moduły z dwutorowym odcinkiem prostym, gdzie w jednym z nich wbudowane zostały odcinki izolowane
- 4 moduły łuków 90° stanowiących pełen okrąg;
- 3 czterotorowe moduły stacji, gdzie dwa stanowią głowicę wjazdową i wyjazdową, a jeden stanowi wstawkę wydłużającą tory stacyjne. Jedna z głowic ma również odgałęzienie do modułów torów bocznicowych;
- 2 moduły łuków 90° uzupełniających głowice rozjazdów po obu stronach stacji;
Transport modułów w kartonie
- 1 krótki moduł wyrównujący stosowany w momencie gdy użyte są moduły łukowe z rozjazdami;
- 3 moduły bocznicowe, gdzie dwa z nich zawierają tory z kozłami oporowymi, a jeden stanowi wstawkę wydłużającą bocznice;
Do sterowania makiety służy prosty pulpit z włącznikami hebelkowymi. Każdy włącznik odpowiada za doprowadzenie zasilania do jednego odcinka izolowanego w torach stacyjnych oraz bocznicowych.
Na czas transportu moduły kolejki ogrodowej chowam do kartonów dopasowanych rozmiarem tak aby optymalnie wykorzystać oferowaną przestrzeń.
Poniżej galeria zdjęć z postępu prac nad modułami kolejki ogrodowej. Być może staną się dla kogoś zachętą i inspiracją do budowania jego własnej kolejki, a przedstawione na nich rozwiązania pomogą w realizacji.
Galeria
A tutaj pierwsza jazda na torach ułożonych na modułach położonych na trawie. Tory nie były przymocowane do płyt. Moduły owinięte w folię bąbelkową zostały przetransportowane do ogrodu w przyczepce rowerowej.
Na poniższym filmie można zobaczyć pierwsze jazdy próbne na prowizorycznie złożonych modułach.
Poniżej widać pierwsze jazdy na prawie ukończonych modułach. Widać tu tory ułożone w owal oraz stację. Ostateczna całość przyjmie inny kształt, stacja będzie dłuższa, a wzdłuż niej pojawią się tory bocznicowe.
Poniżej galeria zdjęć z jazd rozmaitym taborem na makiecie modułowej rozłożonej w różnych konfiguracjach.
